Ο τράχηλος είναι το κομμάτι εκείνο της μήτρας που επιτρέπει στο έμβρυο να παραμείνει μέσα στη μήτρα για όλο το χρονικό διάστημα μιας εγκυμοσύνης. Η σύστασή του είναι σκληρή και μαλακώνει μόνο όταν ξεκινήσει ο τοκετός ή αν επιδράσουμε με φάρμακα πρόκλησης τοκετού (προσταγλανδίνες). Το μήκος του τραχήλου, μας προϊδεάζει για το αν είναι πιθανό να ανοίξει σύντομα ή όχι. Συνήθως, ο τράχηλος έχει μήκος πάνω από 25 mm και όταν έχει τέτοιες διαστάσεις τότε πληροφορούμε την έγκυο γυναίκα ότι η πιθανότητα για πρόωρο τοκετό είναι μικρή. Όταν ο τράχηλος είναι πιο κοντός από 25 mm, τότε αυτή η κατάσταση ονομάζεται ανεπάρκεια τραχήλου και αυτές οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να γεννήσουν πρόωρα.

Περιστατικό επείγουσας περίδεσης του τραχήλου

Σε έγκυο που είχε ιστορικό κοντού τραχήλου (αλλά όχι αυτόματου πρόωρου τοκετού) χορηγήθηκε κολπική προγεστερόνη για τη διατήρηση του μήκους του τραχήλου. Στις 20 εβδομάδες (5ο μήνα) διαπιστώθηκε ξαφνική ανεπάρκεια του τραχήλου και κόντεμα του τραχήλου και αποφασίστηκε επείγουσα περίδεση του τραχήλου. Ο τράχηλος είχε φτάσει στα 11 mm.

 

Μέχρι να πραγματοποιηθεί το χειρουργείο, ο τράχηλος είχε ήδη ξεκινήσει να ανοίγει και φαινόντουσαν οι μεμβράνες του αμνιακού σάκου. Τοποθετήθηκε στην κατάλληλη θέση ράμμα περίδεσης με την τεχνική McDonald χωρίς καμία επιπλοκή. Μετά την περίδεση, το μήκος του τραχήλου ανέβηκε στα 19 mm και σε διαδοχικές μετρήσεις έμεινε σχεδόν σταθερό. Η μητέρα συνέχισε τις δραστηριότητες της χωρίς να καθηλωθεί στο κρεβάτι.

 

Πλέον, το μωράκι έχει φτάσει στις 32 εβδομάδες και η εγκυμοσύνη συνεχίζει κανονικά χωρίς σημεία φλεγμονής, συσπάσεις ή αιμορραγίες! Τα πράγματα δείχνουν ότι πάνε καλά, το μωρό έχει ξεφύγει από τα όρια της πολύ σοβαρής προωρότητας και ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία! (Ενημέρωση: η εγκυμοσύνη τελικά έφτασε μέχρι τις 39 εβδομάδες, όπου χρειάστηκε να κόψουμε το ράμμα για να προχωρήσει ο τοκετός!!!)

Από τι επηρεάζεται το μήκος του τραχήλου της μήτρας;

Υπάρχουν τρεις κύριοι μηχανισμοί που σχετίζονται με το κόντεμα (βράχυνση) του τραχήλου της μήτρας:

1. Μπορεί να υπάρχει μια κατασκευαστική ανεπάρκεια του τραχήλου. Ο τράχηλος είναι πιο αδύναμος στο να συγκρατήσει το αυξανόμενο βάρος και την πίεση μιας εγκυμοσύνης. Αίτια που μπορεί να προκαλέσουν ανεπάρκεια είναι κάποιος τραυματισμός του τραχήλου, χειρουργικός ή άλλης φύσης. Πολύ σπάνια, μπορεί να είναι λόγω κάποιας κληρονομικής πάθησης που σχετίζεται με νόσους του συνδετικού ιστού. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι γυναίκες που θα εξεταστούν, θα έχουν φυσιολογικό τράχηλο στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Αυτό μάλλον συμβαίνει γιατί η πίεση που ασκεί ο αμνιακός σάκος μέχρι το πρώτο τρίμηνο δεν είναι τόσο σημαντική ώστε να καταφέρει να ανοίξει τον τράχηλο.
2. Ίσως ευθύνεται κάποια φλεγμονή ή λοίμωξη πχ από κάποιο μικρόβιο. Γυναίκες  με πχ μικροβιακές κολπίτιδες είναι πιο πιθανό να έχουν κοντό τράχηλο.
3. Μια τρίτη θεωρία, τελευταία, ισχυρίζεται ότι για αυτό το πρόβλημα ευθύνονται κάποιες πρόωρες συσπάσεις που στις γυναίκες με τράχηλος κοντύτερο από 25 mm συμβαίνουν πιο συχνά από ότι σε γυναίκες με κανονικό τράχηλο. Δεν είναι ξεκάθαρο αν οι συσπάσεις προκαλούν κοντό τράχηλο, αν ο κοντός τράχηλος προκαλεί συσπάσεις ή υπάρχει κάποιος συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων. Για παράδειγμα, σε πολλές γυναίκες που έχουν συσπάσεις ο τράχηλος δεν επηρεάζεται καθόλου, ενώ σε άλλες ο τράχηλος κονταίνει χωρίς να έχουν καμία σύσπαση.

Πιθανότερο είναι να υπάρχουν περισσότεροι του ενός παράγοντες που δημιουργούν αυτή την κατάσταση και να επιδρούν συνεργικά ώστε να προκαλέσουν κόντεμα του τραχήλου της μήτρας.

Άλλοι παράγοντες που μπορεί να κοντύνουν τον τράχηλο είναι το ιστορικό ενός προηγούμενου πρόωρου τοκετού, ή μιας προηγούμενης τοποθέτησης ράμματος περίδεσης. Η  πιθανότητα επίσης αυξάνει σε περιπτώσεις επεμβάσεων στον τράχηλο όπως στην κωνοειδή εκτομή (αλλιώς loop, LLETZ κλπ) ή επεμβάσεων στη μήτρα (προηγούμενες αποξέσεις) ή σε περίπτωση πολύδυμης (δίδυμη, τρίδυμη κλπ) εγκυμοσύνης.

Τι είναι η περίδεση του τραχήλου της μήτρας;

Περίδεση τραχήλου είναι η τοποθέτηση μιας ταινίας (ράμματος) γύρω από τον τράχηλο ώστε να τον κρατήσουμε κλειστό. Στην τελική του θέση, το ράμμα προκαλεί ένα φαινόμενο αντίστοιχο με το κορδόνι ενός πουγκιού που σφίγγοντας το, κλείνουμε το άνοιγμα του

Πότε πρέπει να σκεφτούμε την τοποθέτηση περίδεσης του τραχήλου;

Οι πιο πρόσφατες οδηγίες από τη Μ. Βρετανία (NICE Guidelines, τελευταία ενημέρωση 2019) συνιστούν να γίνει συζήτηση για προγραμματισμένη περίδεση όταν υπάρχει:

1. Ιστορικό πρόωρου τοκετού (πριν τις 34 εβδομάδες) ή αποβολής δευτέρου τριμήνου (μετά τις 16 εβδομάδες)

ΚΑΙ

2. Υπερηχογραφική μέτρηση τραχήλου κάτω από τα 25 mm (μεταξύ 16- 24 εβδομάδων εγκυμοσύνης)

Συζήτηση για τοποθέτηση περίδεσης πρέπει να γίνει και αν έχουμε:

1. Υπερηχογραφική μέτρηση τραχήλου κάτω από τα 25 mm (μεταξύ 16- 24 εβδομάδων εγκυμοσύνης)

ΚΑΙ

2. Πρόωρη, προ του τέρματος ρήξη υμένων (σπάσιμο νερών) ή ιστορικό τραύματος στον τράχηλο

Τι είναι η επείγουσα περίδεση του τραχήλου;

Είναι η τοποθέτηση ράμματος περίδεσης σαν μέθοδο σωτηρίας σε περίπτωση πρόωρης διαστολής του τραχήλου που φαίνεται ο αμνιακός σάκος και αυτό διαπιστώνεται με υπερηχογράφημα τραχήλου ή εξέτασης με κολποδιαστολέα. Η έγκυος συνήθως παραπονιέται για “περίεργη“ κολπική έκκριση, αιμορραγία ή αίσθημα πίεσης χαμηλά.

Πότε χρησιμοποιείται η επείγουσα περίδεση του τραχήλου;

Συνήθως πραγματοποιείται μεταξύ 16 και 27 εβδομάδων κύησης κατόπιν συζήτησης με το ζευγάρι για τα υπέρ, τα κατά και τους κινδύνους της μεθόδου και αφού ζητηθεί και η άποψη νεογνολόγου.

Τι προσδοκούμε από την επείγουσα περίδεση του τραχήλου;

Επιδιώκουμε παράταση της κύησης ώστε να αποφύγουμε του κινδύνους της σοβαρής προωρότητας (νεογνικό θάνατο, σοβαρά προβλήματα υγείας στο νεογνό).

Πότε ΔΕΝ πρέπει να κάνουμε επείγουσα περίδεση;

Η επείγουσα περίδεση του τραχήλου δεν πρέπει να πραγματοποιείται όταν:

1. Υπάρχουν σημάδια λοίμωξης
2. Ενεργή αιμορραγία
3. Συσπάσεις της μήτρας

Τι συμπτώματα υπάρχουν μετά την περίδεση;

Μπορεί να αντιληφθείτε:

1. Αυξημένες κολπικές εκκρίσεις (διάφανες)
2. Σταγόνες αίμα ή και μικρή κολπική αιμορραγία. Αυτό είναι φυσιολογικό να συμβεί και συνήθως υποχωρεί μετά από 3 μέρες
3. Πόνους περιόδου (κράμπες) που δεν θα είναι πολύ έντονοι και επίσης υποχωρούν μετά τις 3 μέρες

Τι να προσέξω;

1. Υγιεινή: Χρησιμοποιήστε μια σερβιέτα και αλλάζετέ την όσο συχνά χρειάζεται για να είναι η περιοχή στεγνή και καθαρή. Αποφύγετε να τοποθετείτε ταμπόν και μην κάνετε κολπικές πλύσεις
2. Ξεκούραση: Αναπαυθείτε για τις επόμενες μέρες αλλά μην καθηλώνεστε στο κρεβάτι. Αποφύγετε κοπιώδεις εργασίες. Όταν είναι να επιστρέψετε στις εργασίες σας, καντε το σταδιακά.
3. Ενυδάτωση: Πίνετε άφθονα υγρά και φροντίζετε να αδειάζετε την κύστη σας συχνά
4. Σεξ: Ενημερώστε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε σεξουαλικές επαφές.

Ο “κοντός” (λιγότερο από 25mm) τράχηλος είναι ένας παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό. Υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης, φαρμακευτικοί ή χειρουργικοί για να αποτρέψουμε τη γέννηση ενός πολύ πρόωρου μωρού με ότι προβλήματα αυτή συνεπάγεται. Μάθετε περισσότερα για τον πρόωρο τοκετό >ΕΔΩ<